اندازه‌گیری شاخص ترس و طمع در بازار سهام: شواهدی از بورس اوراق بهادار تهران

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه مدیریت مالی، دانشکدۀ مدیریت، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 دکتری، گروه مالی، دانشکدۀ علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

3 دکتری، گروه اقتصاد، دانشکدۀ علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

4 کارشناسی ارشد، گروه مدیریت مالی، دانشکدۀ مدیریت، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

هدف: بر اساس فروض مالی رفتاری، بخش شایان توجهی از فراز و نشیب‌های بازار، از احساساتی همچون ترس و طمع نشئت می‌گیرد. شاخص ترس و طمع، شیوه‌ای برای سنجش حرکات بازار سهام است و مشخص می‌کند که آیا سهام موجود در بازار، قیمت منصفانه‌ای دارند یا خیر. تئوری مالی رفتاری بر این منطق استوار است که ترس بیش از حد تمایل به کاهش قیمت سهام دارد و طمع بیش از حد نتیجۀ معکوس دارد. هدف پژوهش حاضر، ارائه شاخص رفتاری ترس و طمع در بورس اوراق بهادار تهران به‌صورت روزانه است. به عبارت دیگر، این پژوهش بر آن است تا نشان دهد که رفتار کلی سرمایه‌گذاران بورس اوراق بهادار تهران در کدام از طیف‌های پنج گانۀ احساس ترس و طمع شامل احساس ترس شدید، احساس ترس، فاقد احساس ترس و طمع، احساس طمع و احساس طمع شدید قرار دارد.
روش: جامعۀ آماری و نمونۀ این پژوهش، تمامی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، در بازۀ زمانی 18/09/1388 تا 31/05/1402 بود؛ از این رو تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، در روزهای مختلف دوره، به‌علت عرضه‌های اولیه، انتقال از فرابورس به بورس یا برعکس، حذف نماد از بورس و توقف نماد تفاوت داشت. برای اندازه‌گیری ترس و طمع در بورس اوراق بهادار تهران، از شاخصی موسوم به شاخص ترس و طمع CNN با لحاظ تغییراتی در آن استفاده شد. بدین صورت که از هفت متغیر ارائه شده در این شاخص، متغیر تقاضا برای اوراق بنجل، به‌دلیل عدم رتبه‌بندی تمامی اوراق بدهی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران حذف شد. بر این اساس، شاخص ارائه شده، مبتنی است بر شش متغیر مومنتوم بازار سهام، قدرت قیمت سهام، وسعت قیمت سهام، نسبت اختیار خرید به اختیار فروش، نوسان‌پذیری بازار و تقاضای پناهگاه امن، احساس ترس. طمع نیز در 5 مقیاس احساس ترس شدید، احساس ترس، احساس خنثی، احساس طمع و احساس طمع شدید ارائه شد. گفتنی است با توجه به اینکه شاخص‌های اندازه‌گیری ترس و طمع، جنس و مبنای مختلفی دارند، قبل از ارائۀ نهایی شاخص ترس و طمع، داده‌های مربوط به هر شش متغیر با استفاده از یک رابطۀ استاندارد نرمال شدند.
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که بورس اوراق بهادار تهران در سال‌های 1388 (از تاریخ 18/09/1388)، 1389، 1390، 1393 تا 1395، 1397 تا 1402 (تا تاریخ 31/05/1402) احساس ترس را بیشتر از سایر احساسات تجربه کرده است. حال آنکه در سال‌های 1391 و 1396 بورس اوراق بهادار تهران در بیشترین روزهای کاری خود، فاقد احساس ترس و طمع بوده است. همچنین، در سال 1392 بورس اوراق بهادار تهران در بیشتر روزها احساس طمع داشته است.
نتیجه‌گیری: بورس اوراق بهادار تهران از تاریخ 18/09/1388 تا تاریخ 31/05/1402 و از مجموع 3299 روز کاری، در 204 روز کاری احساس ترس شدید، در 1604 روز کاری احساس ترس، در 878 روز کاری احساس خنثی (بدون احساس ترس یا طمع)، در 565 روز کاری احساس طمع و در 48 روز کاری احساس طمع شدید را تجربه کرده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Measuring Fear and Greed Index in Stock Market: Evidence from the Tehran Stock Exchange

نویسندگان [English]

  • Mojtaba Rostami Noroozabad 1
  • Ali Golbabaei Pasandi 2
  • Milad Shahrazi 3
  • Somayeh Esfandyari 4
1 Assistant Prof., Department of Finance Management, Faculty of Management, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 PhD., Department of Finance, Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan, Isfahan, Iran.
3 PhD., Department of Economics, Faculty of Economic and Administrative Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran.
4 MSc., Department of Financial Management, Faculty of Management, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Objective
According to the hypothesis of behavioral finance, the main part of the ups and downs in the stock market can be the result of fear and greed. The Fear & Greed Index is a way to gauge stock market movements and determine if stocks are fairly priced. The theory is based on the logic that excessive fear tends to drive down share prices, and too much greed tends to have the opposite effect. The objective of this paper is to represent the fear and greed behavioral index daily in the Tehran Stock Exchange.
 
Methods
The sample for this research comprises all companies listed on the Tehran Stock Exchange from 2009/12/09 to 2023/08/22. The fluctuation in the number of accepted companies on the Tehran Stock Exchange is attributed to factors such as initial public offerings, the transfer of stocks between over-the-counter and the stock market, the delisting of symbols, and the cessation of trading for certain symbols. To apply the Fear and Greed Index in the Tehran Stock Exchange, we adapted CNN's Fear and Greed Index, making some modifications. Specifically, we retained seven variables while removing the Junk bond demand variable due to the absence of credit ratings for the debt securities traded on the Tehran Stock Exchange. Therefore, the represented index is based on the six variables, including stock market momentum, stock price strength, stock price breadth, put and call options, market volatility, and safe haven demand which shows the sentiments of the market in five scales, including excessive fear, fear, neutral, greed, and excessive greed. It should be noted that due to the diverse characteristics of the significant variables used in calculating the Fear and Greed Index and the need to consolidate all six variables into a single index, each variable is normalized using a standard method.
 
Results
This study classifies the overall behavior of investors in the Tehran Stock Exchange into five sentiment spectrums: excessive fear, fear, neutral, greed, and excessive greed. The research findings reveal that during the years 2009, 2010, 2011, 2014 to 2016, and 2018 to 2023 (spanning from 2009/12/09 to 2023/08/22), the stock market exhibited higher levels of fear. Conversely, in 2012 and 2017, the Tehran Stock Exchange demonstrated a neutral sentiment on most trading days. Additionally, in 2013, the Tehran Stock Exchange displayed a greedy sentiment on the majority of its trading days.
 
Conclusion
In total, from December 9, 2009, to August 22, 2023, out of 3299 working days, the Tehran Stock Market encountered excessive fear on 204 days, fear on 1604 days, neutrality on 878 days, greed on 565 days, and excessive greed on 48 days.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fear and Greed Index
  • Sentiments
  • Tehran Stock Exchange

مراجع

آقابابائی، محمد ابراهیم و علییان، الهام (1401). بررسی تأثیر احساسات سرما‌یه‌گذاران بر نقدشوندگی بازار و نوسان آن در بورس اوراق بهادار تهران. تحقیقات مالی، 24(1)، 61-80.
آقابابائی، محمدابراهیم و مدنی، سعید (1400). بررسی احساسات سرمایه‌گذاران و هم‌زمانی بازدهی سهام در بورس اوراق بهادار تهران. چشم‌انداز مدیریت مالی، 11(34)، 95-115.
اسدی، غلامحسین و مرشدی، فاطمه (1398). واکاوی تأثیر احساسات سرمایه‌گذاران بر خطر سقوط قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران. چشم‌انداز مدیریت مالی، 9(25)، 9-30.
جلیلوند، ابوالحسن و رستمی نوروزآباد، مجتبی (1397). سواد مالی، احساسات، ادراک ریسک و تمایل به سرمایه‏‏گذاری: مطالعه‏ای بین جنسیتی از سرمایه‏‏گذاران فردی در بورس اوراق بهادار تهران. دانش سرمایه‏گذاری، 7(27)، 141- 170.
جلیلوند، ابوالحسن؛ رستمی نوروزآباد، مجتبی و رحمانی نوروزآباد، سامان (1395). شواهد اخیر از رفتار سرمایه‏گذاران در بورس اوراق بهادار تهران: شواهد اولیه و بینش آینده. تحقیقات مالی، 18(1)، 95- 125.
حاجیان‌نژاد، امین؛ امیری، هادی و خرم‌کوهی، علی (1401). تحلیل تأثیر احساسات سرمایه‌گذاران بر واکنش به اخبار سود شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران. نشریه پژوهش‌های حسابداری مالی، 14(1)، 1-20.
حسینی، سید علی و مرشدی، فاطمه (1398). تأثیر احساسات سرمایه‌گذاران بر پویایی معاملات بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 11(44)، 1-22.
رستمی نوروزآباد، مجتبی؛ آریان، هانیه و عباسی موصلو، خلیل (1402). واکنش‏پذیری تصمیم‏های سرمایه‏گذاران از توصیه‏های تحلیل‏گران بنیادی در بورس اوراق بهادار: شواهدی از سرمایه‏گذاران فردی در استان فارس. تحقیقات مالی، 25 (2)، 228- 254.
رستمی نوروزآباد، مجتبی؛ اسفندیاری، سمیه؛ شهرازی، میلاد و گل‌بابایی پاسندی، علی (1402). تبیین شاخص بهینۀ اندازه‌گیری احساسات سرمایه‌گذاران با هدف پیش‌بینی روند قیمت شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. مدیریت دارایی و تأمین مالی (در دست داوری).
کاردان، بهزاد؛ ودیعی، محمدحسین و ذوالفقارآرانی، محمدحسین (1396). نقش تمایلات رفتاری (احساسات و هیجانات) سرمایه‌گذاران در ارزش‌گذاری شرکت. دانش حسابداری، 8(31)، 7-35.
کفشی، نوشین و عبالباقی، عبدالمجید (1399). ارزیابی نقش توأم احساسات سرمایه‌گذاران و ارزش ویژه برند بر عملکرد کوتاه‌مدت عرضه‌های اولیه سهام (شواهدی از بازار سرمایه ایران). دانش مالی تحلیل اوراق بهادار (مطالعات مالی)، 13(45)، 111-129.
مهرانی، کیارش و معدنچی‌زاج، مهدی (1397). آزمون اثر احساسات و الگوی رفتار معاملات سرمایه‌گذاران بر بازده مازاد سهام در بورس اوراق بهادار تهران. راهبرد مدیریت مالی، 6(21)، 131-158.
ندیری، محمد و پناهیان، حمیدرضا (1402). احساسات عقلانی و غیرعقلانی سرمایه‌گذاران و بازده بازار سهام: شواهدی از بورس اوراق بهادار تهران. تحقیقات مالی (در دست انتشار).
ندیری، محمد و خانی، علی (1401). احساسات سرمایه‌گذاران و رابطه میانگین ـ واریانس در بورس اوراق بهادار تهران. چشم‌انداز مدیریت مالی، 12 (38)، 131- 160.
 
References
Aghababaei, M. E. & Aliyan, E. (2022). The Impacts of Investor Sentiment on Liquidity and its Volatility: Evidence from Tehran Stock Exchange. Financial Research Journal, 24(1), 61-80. (in Persian)
Aghababaei, M. E. & Madani, S. (2021). Investor sentiment and stock return synchronicity in Tehran Stock Exchange. Financial Management Perspective, 11(34), 95-115.
(in Persian)
Assadi, G. & Morshedi, F. (2019). Investigating the effect of Investor Sentiment on the stock price crash risk in Tehran Stock Exchange. Financial Management Perspective, 9(25), 9-30. (in Persian)
Bassi, A., Colacito, R., Fulghieri, P. )2013(. 'O Sole Mio: an experimental analysis of weather and risk attitudes in financial decisions. The Review of Financial Studies, 26(7), 1824–1852. https://doi.org/10.1093/rfs/hht004
Bergsma, K. & Jiang, D. (2016). Cultural New Year holidays and stock returns around the world. Financial management, 45 (1), 3–35.
Cao, M., Wei, J. )2005(. Stock market returns: a note on temperature anomaly. Journal of Banking and Finance, 29, 1559–1573.
Chang, S.C., Chen, S.S., Chou, R.K., Lin, Y.H. (2012). Local sports sentiment and returns of locally headquartered stocks: a firm-level analysis. Journal of Empirical Finance 19 (3), 309–318.
Dowling, M., Lucey, B.M. )2005(. Weather, biorhythms, beliefs and stock returns-some preliminary Irish evidence. International Review of Financial Analysis, 14 (3), 337–355.
Edmans, A., Garćıa, D., Norli, O. (2007). Sports Sentiment and stock returns. Journal of Finance, 62, 1967–1998.
Ehrenstein, G. (2002). Cont-Bouchaud percolation model including Tobin tax, International Journal of Modern Physics, C 13, 1323–1331.
Ehrenstein, G., Westerhoff, F. & Stauffer. D. (2003). Tobin tax and market depth, preprint available at, arXiv.org/abs/cond-mat/0311581.
Fama, E.F. (1965). The behavior of stock-market prices. The journal of Business, 38 (1), 34-105.
Fama, E.F. (1970). Efficient capital markets: a review of theory and empirical work. Journal of Finance, 25, 383-417.
Gómez-Martínez, R., Medrano-García, M.L., Prado Román, C. (2023). Cnn Fear and Greed Index as Trend Signal in Global Financial Markets. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=4384869 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4384869.
Hajannejad, A., Amiri, H. & Khoramkohi, A. (2022). Analyzing the Effects of Investors' Sentiments on the Reaction to the Profit News of Companies Listed on the Tehran Stock Exchange. Financial Accounting Research, 14(1), 1-20. (in Persian)
Hirshleifer, D., Shumway, T. (2003). Good day sunshine: stock returns and the weather. Journal of Finance 58, 1009–1032.
Hirt, E. R., Zillmann, D., Erickson, G. A. & Kennedy, C. (1992). Costs and benefits of allegiance: Changes in fans' self-ascribed competencies after team victory versus defeat. Journal of Personality and Social Psychology, 63(5), 724–738.
Hosseini, S. A. & Morshedi, F. (2019). The effect of investors' sentiments on the trading dynamics of Tehran Stock Exchange. Financial Accounting and Auditing Research, 11(44), 1-22. (in Persian)
Jalilvand, A. & Rostami Noroozabad, M. (2018). Dynamics of Investors’ Financial Literacy, Risk Perceptions and Emotions: Evidence from the Tehran Stock Exchange. Journal of Investment Knowledge, 7(27), 141-170. (in Persian)
Jalilvand, A., Rostami Noroozabad, M. & Rahmani, S. (2016). Recent Evidence on Investors’ Behavior in the Tehran Stock Exchange: Preliminary Evidence and Future Insights. Financial Research Journal, 18(1), 95-125. (in Persian)
Jalilvand, A., Rostami Noroozabad, M. & Switzer, J. (2018). Informed and Uninformed Investors in Iran: Evidence from the Tehran Stock Exchange, Journal of Economic and Business, 95(C), 47-58.
Kafshi, N. & Abdolbaghi, A. (2020). Evaluating The Simultaneous Role of Investor’s Sentiment and Brand Equity on Short-Term performance of the Initial Public Offerings (Evidence from the Iran Capital Market). Financial Knowledge of Securities Analysis, 13(45), 111-129. (in Persian)
Kamstra, M.J., Kramer, L.A., Levi, M.D. )2003(. Winter blues: a SAD stock market cycle. The American Economic Review, 93, 324–343.
Kamstra, M.J., Kramer, L.A., Levi, M.D., Wang, T. (2014). Seasonally varying preferences: theoretical foundations for an empirical regularity. The Review of Asset Pricing Studies. 4 (1), 39–77.
Kardan, B., Vadeei, M. H. & ZolfagharArani, M. H. (2018). The role of behavioral tendencies (sentiment) of investors in valuation of the company. Journal of Accounting Knowledge, 8(4), 7-35. (in Persian)
Lepori, G. M. (2015). Investor mood and demand for stocks: Evidence from popular TV series finales. Journal of Economic Psychology, 48, 33-47.
Levy, T., Yagil, J. (2011). Air Pollution and Stock Returns in the US. Journal of Economic Psychology. 32, 374–383.
Liu, Q., Lee, W.S., Huang, M. & Wu, Q. (2023). Synergy between stock prices and investor sentiment in social media, Borsa Istanbul Review, 23-1, 76–92.
Liu, Q., Wang, X. & Du, Y. (2023). The weekly cycle of investor sentiment and the holiday effect—An empirical study of Chinese stock market based on natural language processing, Heliyon, 8(12).
Lo, A.W., Repin, D.V. & Steenbarger, B.N. (2005). Fear and Greed in Financial Markets: A Clinical Study of Day-Traders, American Economic Review, 95, 352-359.
Mehrani, K. & Madanchi zaj, M. (2018). The Test of the Effect of Investor Trading Behavior and Investors` Sentiment on Excess Return in Tehran Stock Exchange. Financial Management Strategy, 6(2), 140-167. (in Persian)
Nadiri, M. & khani, A. (2022). Investor sentiment and mean-variance relationship in Tehran Stock Exchange. Financial Management Perspective, 12(38), 131-160. (in Persian)
Nadiri, M. & Panahian. H. (2023). Rational-Irrational Investor Sentiments and Stock Market Returns: Evidence from the Tehran Stock Exchange. Financial Research (In Press).
 (in Persian)
Junior, P.O., Adam, A.M., Asafo-Adjei, E. & Boateng, E. (2021). Time-frequency domain analysis of investor fear and expectations in stock markets of BRIC economies. Heliyon, 7(10)., 13.
Pok, W.F., Kabir, M. H. & Young, M. (2022). Investor sentiment and mean-variance relation: Evidence from emerging futures markets, Finance Research Letters, 46(2), 102397.
Qadan, M., Kliger, D. (2016). The short trading day anomaly. Journal of Empirical Finance 38, 62–80.
Qadan, M. & Aharon, D. Y. (2019). How much happiness can we find in the U.S. Fear Index? Finance Research Letters, 30, 246-258.
Rostami Noroozabad, M., Arian Asl, H. & Abbasi Museloo, K. (2023). Investigating the Reactivity of Investors' Decisions on Selling Shares Based on Fundamental Analysts' Recommendations: Evidence from Stock Exchange Investors in Iran’s Fars Province. Financial Research Journal, 25(2), 228-254. (in Persian)
Rostami Noroozabad, M., Golbabaei Pasandi, A., Shahrazi, M. & Esfandyari, S. (1402). Providing Investors' Sentiments Index: Predicting the Price Trend of Companies Listed on The Tehran Stock Exchange. Journal of Asset Management and Financing. (Under review). (in Persian)
Saunders, E.M. (1993). Stock Prices and Wall Street Weather. The American Economic Review. 83, 1337–1345.
Shim, H., Kim, H., Kim, J., Ryu, D. )2015(. Weather and stock market volatility: the case of a leading emerging market. Applied Economics Letters, 22 (12), 987–992.
Sornette, D. & Zhou, W. (2002). The US 2000–2002 market descent: how much longer and deeper? Quantitative Finance, 2, 468–481.
Symeonidis, L., Daskalakis, G., Markellos, R.N. )2010(. Does the weather affect stock market volatility? Finance Research Letters, 7 (4), 214–223.
Tohidi, M. (2022). Market Sentiment and Stock Market Volatility: Evidence from Tehran Stock Exchange. Iranian Journal of Management Studies, 15(4), 701-720.
Westerhoff, F. H. (2004). Greed, fear and stock market dynamics, Physica A, 343: 635-642.
Yang, C.Y., Jhang, L.J., Chang, C.C. )2016(. Do investor sentiment, weather and catastrophe effects improve hedging performance? Evidence from the Taiwan options market. Pacific-Basin Finance Journal, 37, 35–51.
تحقیقات مالی
دوره 26، شماره 2
1403
صفحه 375-398

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار