تأثیر عدم اطمینان بالای بازار بر حجم معاملات غیرعادی در پنجرۀ اعلام سود فصلی: نقش تعدیلی اطلاعات سطح بازار و اندازۀ شرکت

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه حسابداری، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

2 کارشناس ارشد، گروه حسابداری، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

10.22059/frj.2025.382435.1007644

چکیده

هدف: واکنش سرمایه‌گذاران به اخبار منتشره در بازار، در تغییرات حجم معاملات یا قیمت سهام مشاهده می‌شود؛ به نحوی که انتظار می‌رود پس از انتشار اعلامیه‌های سود، سهام در حجم غیرعادی معامله شود. عدم اطمینان در بازار نیز، از عواملی است که می‌تواند تغییرات حجم معاملات سهام در پنجرۀ اعلام سود را تحت تأثیر قرار دهد؛ زیرا در شرایط‌عدم اطمینان، سرمایه‌گذاران دربارۀ تداوم جریان‌های نقدی و سودآوری شرکت تردید دارند. هدف این پژوهش، بررسی تأثیرعدم اطمینان بالای بازار بر حجم معاملات غیرعادی در پنجرۀ اعلام سود با در نظر گرفتن نقش تعدیلی اطلاعات سطح بازار و اندازۀ شرکت است.
روش: در این مطالعه برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و آزمون فرضیه‌ها، از داده‌های ترکیبی، روش رگرسیون و نرم‌افزار ایویوز ۱۲ استفاده شده است. نمونۀ آماری پژوهش، ۱۲۷ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، در دورۀ زمانی ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۱ بوده است.
یافته‌ها: نتایج حاصل از آزمون فرضیۀ اول نشان داد که‌عدم اطمینان بازار، بر حجم معاملات غیرعادی، در پنجرۀ اعلام سود تأثیر مثبت و معناداری دارد. به بیان دیگر، در شرایطی که‌عدم اطمینان زیادی در بازار وجود دارد، انتشار اعلامیه‌های سود، باعث افزایش حجم معاملات غیرعادی در پنجرۀ اعلام سود می‌شود. طبق نتایج فرضیۀ دوم، عدم اطمینان بالای بازار در شرکت‌های کوچک و بزرگ، بر حجم معاملات غیرعادی در پنجرۀ اعلام سود، تأثیر معناداری ندارد. نتایج آزمون فرضیۀ سوم نیز نشان داد که برخلاف انتظار، هنگامی که‌عدم اطمینان در بازار زیاد است، حجم معاملات غیرعادی در پنجرۀ اعلام سود، در شرکت‌هایی با اطلاعات سطح بازار بالاتر، از شرکت‌هایی با اطلاعات سطح بازار پایین، بیشتر نیست.
نتیجه‌گیری: مطابق با نتایج، زمانی که‌عدم اطمینان زیادی در بازار وجود دارد، با دریافت اطلاعات از اعلام سود، ارزیابی‌های سرمایه‌گذاران از جریان‌های نقدی آتی به‌روزرسانی شده و به افزایش حجم معاملات غیرعادی منجر می‌شود. همچنین، اندازۀ شرکت‌ها تأثیرعدم اطمینان بالای بازار بر حجم معاملات غیرعادی را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد. این نتیجه می‌تواند بدین علت باشد که‌عدم اطمینان بازار بر حجم معاملات غیرعادی، به‌شکل یکنواختی بین شرکت‌ها تأثیر می‌گذارد و شرکت‌های کوچک و بزرگ ممکن است سطح مشابهی از معاملات غیرعادی را به‌دلیل واکنش‌های کلی در بازار، نه به‌دلیل اندازۀ شرکت، تجربه کنند. همچنین سوگیری‌های رفتاری یا وجود عوامل اثرگذار دیگر بر حجم معاملات سهام، می‌تواند تأثیر اندازه را محدود کند. در شرکت‌هایی با سطح اطلاعات پایین در بازار، عدم اطمینان بالای بازار بر حجم معاملات غیرعادی تأثیر مثبت و معنادار دارد؛ ولی در شرکت‌هایی با سطح اطلاعات بالا در بازار، تأثیر معناداری مشاهده نشد. این نتیجه می‌تواند از این موضوع نشئت گرفته باشد که در شرکت‌های با سطح اطلاعات بالا در بازار، منابع اطلاعاتی زیادی وجود دارد که قبل از انتشار اعلامیه‌های سود، اطلاعات به بازار منتقل می‌شود و اعلام سود شرکت‌ها، احتمالاً اطلاعات جدیدتری به بازار مخابره نمی‌کند؛ اما در مقابل، در شرکت‌هایی که اطلاعات سطح بازار آن‌ها کم است، اعلامیه‌های سود در شرایط‌عدم اطمینان بالای بازار، می‌تواند دربردارنده اخبار و اطلاعاتی برای به‌روزآوری انتظارات و تغییر حجم معاملات در پنجرۀ اعلام سود باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Effect of Market Uncertainty on Abnormal Trading Volume Surrounding Quarterly Earnings Announcements: Moderating Roles of Firm Size and Market-Level Information

نویسندگان [English]

  • Narges Hamidian 1
  • Alireza Rahrovi Dastjerdi 1
  • Arash Harouni 2
1 Assistant Prof., Department of Accounting, Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan, Isfahan, Iran.
2 MSc., Department of Accounting, Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan, Isfahan, Iran.
چکیده [English]

Objective
Investor reactions to market news are often reflected in changes in trading volume or stock prices. Earnings announcements typically result in abnormal trading volumes, as they provide new information about a company’s financial performance. Market uncertainty is another key factor that can influence trading activity during the earnings announcement window. Under uncertain conditions, investors may question the sustainability of a firm’s cash flows and overall profitability, leading to more cautious or reactive trading behavior. This research aims to investigate the impact of high market uncertainty on abnormal trading volumes during the earnings announcement window, considering the moderating roles of market-level information and firm size.
 
Methods
To address the research objectives, three hypotheses were formulated. These hypotheses were designed to explore the impact of high market uncertainty on abnormal trading volumes during the earnings announcement window, considering the moderating roles of market-level information and firm size. Panel data and regression analysis were employed using Eviews12 software for data analysis and hypothesis testing. The statistical sample comprised 127 companies listed on the Tehran Stock Exchange from 2013 to 2022.
 
Results
The results of the first hypothesis test indicate that market uncertainty has a positive and significant effect on abnormal trading volumes during the earnings announcement window. Specifically, under conditions of high market uncertainty, earnings announcements lead to increased abnormal trading activity. However, the results of the second hypothesis test show that market uncertainty does not have a significant effect on abnormal trading volumes in either small or large firms during the earnings announcement period. Contrary to expectations, the third hypothesis test results show that, under high market uncertainty, the abnormal trading volumes during the earnings announcement window are not greater in companies with higher market-level information compared to those with lower market-level information.
 
Conclusion
The findings indicate that under conditions of high market uncertainty, earnings announcements prompt investors to reassess future cash flow expectations, leading to increased abnormal trading volumes. Furthermore, firm size does not appear to moderate the impact of market uncertainty on abnormal trading activity. This may be because market uncertainty affects transaction volumes uniformly across firms. For example, during periods of elevated uncertainty, both small and large firms may experience similar levels of abnormal trading, driven more by overall market sentiment than by firm-specific factors. Also, this phenomenon may be attributed to behavioral biases or other limiting factors. In companies with low market-level information, high market uncertainty significantly increases abnormal transaction volumes. However, in companies with high market-level information, no significant effect is observed. This may be because companies with high market-level information have multiple information sources that reach the market before earnings announcements, rendering the announcements less impactful. Conversely, in companies with low market-level information, earnings announcements under high market uncertainty provide new information that updates expectations and alters trading volumes during the earnings announcement window.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Abnormal trading volume
  • Firm size
  • Market-level information
  • Market uncertainty

مراجع

احمدی، مومن و رجبی، مهسا (1400). بررسی رابطۀ بین حجم و تعداد معاملات با نوسانات بازده سهام. کنفرانس ملی مدیریت و تجارت الکترونیک، 1-13.
اصولیان، محمد و بازچی، مژگان (1398). سوگیری‌های رفتاری، حجم غیرنرمال معاملات و بازده غیرعادی سهام. مدیریت دارایی و تأمین مالی، 7(4)، 81-96.
باحقیقت، الهام و رضایی، فرزین (1397). تأثیر ضریب واکنش به سود بر رابطه بین هم‌‏زمانی بازده سهام با بازده و حجم غیرعادی معاملات شرکت‌ها. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 7(26)، 43-56.
بحرالعلوم، محمدمهدی؛ پیمانی فروشانی، مسلم و رضاویسی، محمدمهدی (1401). بررسی اثر معاملات سرمایه‌‏گذاران حقیقی بر ارزش شرکت‌‌های پذیرفته شده در بازار سرمایه ایران. راهبرد مدیریت مالی، 10(3)، 27-42.
بیطاری، جلیل و پناهیان، حسین (1398). ارائه مدلی از روابط حجم مبادلات، ارزش معاملات با بازده سهام با بکارگیری مدل‌های گارچ و کاپولا در صنایع مختلف بورس اوراق بهادار تهران. مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، 10(39)، 26-53.
تالانه، عبدالرضا؛ محمودی، محمد و شرفی، کاوه (1392). محتوای اطلاعاتی حجم غیرعادی معاملات سهام شرکت‌های بورس تهران. تحقیقات مالی، 15 (1)، 1-16.
چناری، حسن و بنی مهد، بهمن (1401). تبیین مفهومی تأثیرپذیری میزان معاملات و دادوستدها از اعلام سودها. قضاوت و تصمیم‌گیری در حسابداری، 1(1)، 19-45.
حمیدیان، نرگس، عربصالحی، مهدی و امیری، هادی (1399). بررسی واکنش سرمایه‌گذاران به سود غیرمنتظره در شرایط عدم اطمینان بازار. مدیریت دارایی و تأمین مالی، 1(28)، 41-56.
رامشه، منیژه، ایزدی‌نیا، ناصر و یادگاری، سعید (1391). پیش‌‌بینی جهت تغییرات بازده سهام بر اساس حجم معاملات با استفاده از مدل پرابیت برای شرکت‌‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. حسابداری و منافع اجتماعی، 4(4)، 119-133.
رمضانی زارع، محمدحسین؛ عرب‌زاده، میثم؛ نمکی، علی و علی‌پور، محمد (1402). بررسی عوامل حاکم برآگاهی‌‏بخشی اعلان قیمت سهام با استفاده از رویکرد دیماتل. تحقیقات مالی، 25(2)، 343-368.
سیستانی بدوئی، یاسر؛ کیا، بهزاد؛ احمدی خوشابری، آیین و ربیعی، خدیجه (1401). بررسی تأثیر شوک حجمی بر بازده غیرعادی سهام شرکت‌‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. اقتصاد و بانکداری اسلامی، ۱۱ (۴۱)، 229- 251.
شورورزی، محمدرضا و پهلوان، رحیم (1389). تأثیر اندازۀ شرکت بر هموارسازی سود. پژوهش‌‌های مدیریت، 87، 69-80.
عباسی، ابراهیم؛ دهقان نیری، لیلا و پورداداش مهربانی، نازیلا (1395). بررسی رابطۀ بین حجم معامله، بازده سهام و نوسان بازده در زمان مقیاس‌‏های مختلف در بورس اوراق بهادار تهران. مدیریت دارایی و تأمین مالی، 4(4)، 99-114.
فروغی، داریوش و آیسک، سید سعید مهرداد (1394). بررسی واکنش بازار به زمان اعلام سود هر سهم پیش‌بینی‌شده. پژوهش‌های تجربی حسابداری، 5(3)، 139-162.
کاشی، منصور؛ روشن، رضا و دنیایی، محمد (1392). بررسی ارتباط علی و هم‌‏زمان بازده سهام، حجم معاملات و نوسان بازده بورس اوراق بهادار تهران: کاربردی از مدل‌های چندگانه. مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، 4(17)، 61-86.
مشایخ، شهناز و اکبری، فرزانه (1396). تأثیر ریسک اطلاعات و هزینه‌های معاملات بر واکنش بازار به اعلان سود. پژوهش‌های تجربی حسابداری، 7(1)، 131-151.
 
References
Abbasi, E., Dehghan nayeri, L. & Poordadash Mehrabani, N. (2016). Surveying the Relation among Volume, Stock Return and Return Volatility in the Tehran Stock Exchange: A Wavelet Analysis. Journal of Asset Management and Financing, 4(4), 99-114.
(in Persian)
Ahamdi, M. & Rajabi, M. (2021). The relationship between the volume and number of transactions on the volatility of stock returns. 1th National Conference on Management & E-Commerce, 1-13. (in Persian)
Albuquerque, R., De Francisco, E. & Marques, L. B. (2008). Market wide private information in stocks: Forecasting currency returns. The Journal of Finance, 63(5), 2297-2343.
Bahaghighat, E. & Rezaei, F. (2018). The effect of Earning Response Coefficient on the Relationship between Stock Returns Synchronicity with firms Abnormal Return and Abnormal Volume. Journal of Management Accounting and Auditing Knowledge, 7(26), 43-56. (in Persian)
Bahrololoum, M. M., Peymany Foroushany, M. & Rezaveisi, M. (2022). The Impact of Individual Investor's Trading on Firm Value of Listed Companies in Capital Market. Financial Management Strategy, 10(3), 27-42. (in Persian)
Ball, R. & P. Brown. (1968). An empirical evaluation of accounting income numbers. Journal of Accounting Research, 6(2), 159-178.
Ball, R. & Foster, G. (1982). Corporate financial reporting: A methodological review of empirical research. Journal of Accounting Research, 20, 161-248.
Ball, R., Sadka, G. & Sadka, R. (2009). Aggregate earnings and asset prices. Journal of Accounting Research, 47(5), 1097-1133.
Bamber, L. S., Barron, O. E. & Stevens, D. E. (2011). Trading volume around earnings announcements and other financial reports: Theory, research design, empirical evidence, and directions for future research. Contemporary Accounting Research, 28(2), 431-471
Bamber, L. S., Christensen, T. E. & Gaver, K. M. (2000). Do We Really ‘Know’ What We Think We Know? A Case Study of Seminal Research and Its Subsequent Overgeneralization. Accounting, Organizations and Society, 25(2). 103-129.
Bamber, L.S. (1987). Unexpected earnings, firm size, and trading volume around quarterly earnings announcements. The Accounting Review, 62, 510-532.
Barron, O.E, Schneible, R.A. & Stevens, D.E. (2018). The Changing Behavior of Trading Volume Reactions to Earnings Announcements: Evidence of the Increasing Use of Accounting Earnings News by Investors. Contemporary Accounting Research, 35(4), 1651-1674.
Beaver, W. H. (1968). The Information Content of Annual Earnings Announcements. Journal of Accounting Research, 67-92.
Beytari, J. & Panahian, H. (2019). Providing a model of trading volume relationships, transaction value with stock returns and price bubbles in different industries of Tehran Stock Exchange by using COPPOLA functions and GARCH models. Financial Engineering and Securities Management, 10(39), 26-53. (in Persian)
Bhattacharya, N. (2001). Investors' trade size and trading responses around earnings announcements: An empirical investigation. The Accounting Review, 76(2), 221-244.
Bird, R. & Yeung, D. (2012). How do investors react under uncertainty? Pacific-Basin Finance Journal, 20, 310-327.
Bonsall, S. B., Bozanic, Z. & Fischer, P. E. (2013). What do management earnings forecasts convey about the macroeconomy? Journal of Accounting Research, 51(2), 225-266.
Bonsall, S. B., Green, J. & Muller III, K. A. (2020). Market uncertainty and the importance of media coverage at earnings announcements. Journal of Accounting and Economics, 69(1), 101264.
Brown, P., Kleidon, A. W. & Marsh, T. A. (1983). New Evidence of Nature of Size-related Anomalies in Stock Prices. Journal of Financial Economics, 12, 105-127.
Chenari, H. & Banimahd, B. (2022). Conceptual explanation of the impact of trading volume on earnings announcements. Judgment and decision-making in accounting, 1(1), 19-45.
 (in Persian)
Choi, H. M. (2018). A tale of two uncertainties. Journal of Banking & Finance, 92, 81-99.
Choi, H. M. (2019). Market uncertainty and trading volume around earnings announcements. Finance Research Letters, 30, 14-22.
Conrad, J., Cornell, B. & Landsman, W. (2002). When is bad news really bad news? Journal of Finance, 6, 2507–2532.
Diamond, D. & Verrecchia, R. (1991). Disclosure, Liquidity, and the Cost of Capital. The Journal of Finance, 46(4), 1325-1359.
Dogan, M. (2013). Does firm size affect the firm profitability? Evidence from Turkey. Research Journal of Finance and Accounting, l4, 53-59.
Du, D., Denning, K. & Zhao, X. (2011). Evidence on stock reaction to market-wide information. Review of Pacific Basin Financial Markets and Policies, 14(02), 297-325.
Forooghi, D. & Mehrdad Ayask, S. S. (2015). Market Reaction to the Timing of EPS Forecast. Empirical Research in Accounting, 5(3), 139-162. (in Persian)
Frankel, R., Kothari, S. P. & Weber, J. (2006). Determinants of the informativeness of analyst research. Journal of Accounting and Economics, 41(1-2), 29-54.
Gaunt, C. (2004). Size & Book-to-market Effects & the Fama & Fresh Three Factor Asset Pricing Model: Evidence from the Australian Stock Market. Journal of Accounting & Finance, 44, 27-44.
Hamidian, N., Arabsalehi, M. & Amiri, H. (2020). Analysis of Investors’ Reaction to Unexpected Earnings Under Market Uncertainty. Journal of Asset Management and Financing, 8(1), 41-56. (in Persian)
He, W., Jackson, A. & Liang, K. (2019). Inconsistent Signals, Earnings Announcements and Market Uncertainty. Journal of Accounting, Finance and Business Studies, 55(2), 411-435.
Jansen, I. P. & Nikiforov, A. (2022). Intertemporal variation in abnormal volume around earnings announcements: “Distraction” or “flocking-and-dispersing”? Economics Letters, 218, 110722.
Johnson, W. & Zhao, R. (2012). Contrarian Share Price Reactions to Earnings Surprises. Journal of Accounting, Auditing & Finance, 27(2), 1-47.
Kashi, M., Roshan, R. & Donyaei, M. (2013). Investigating the causal and simultaneous relationship between stock returns, trading volume and return volatility on the Tehran Stock Exchange: An application of multiple models. Financial Engineering and Securities Management, 4(17), 61-84. (in Persian)
Knight, F. H. (1921). Risk, uncertainty, and profit. Boston, MA: Hart, Scha_ner & Marx; Houghton Mifflin Company.
Landsman, W. R., Maydew, E. L. & Thornock, J.R. (2012). The information content of annual earnings announcements and mandatory adoption of IFRS. Journal of Accounting and Economics, 53(1-2), 34-54.
Levi, S. & Zhang, X. J. (2015). Asymmetric decrease in liquidity trading before earnings announcements and the announcement return premium. Journal of Financial Economics, 118(2), 383-398.
Li, X. & Hou, K. (2024). Investors' opinion disagreement and abnormal trading around pre-earnings announcements. International Review of Financial Analysis, 91, 103035.
Mashayekh, S. & Akbari, F. (2017). Effects of Information Risk and Transaction Costs on Market Reaction to Earnings Announcement. Empirical Research in Accounting, 7(1), 131-151. (in Persian)
Miller, D. & Shamsie, J. (1999). Strategic responses to three kinds of uncertainty: Product line simplicity at the Hollywood film studios. Journal of Management, 25(1), 97-116.
Milliken, F. J. (1987). Three types of perceived uncertainty about the environment: State, effect, and response uncertainty. Academy of Management review, 12(1), 133-143.
Osoolian, M. & Bazchi, M. (2019). Behavioral Bias, Abnormal Volume, and Abnormal Return. Journal of Asset Management and Financing, 7(4), 81-96. (in Persian)
Pak, D. & Choi, S.Y. (2022). Economic Policy Uncertainty and Sectoral Trading Volume in the U.S. Stock Market: Evidence from the COVID-19 Crisis. Complexity, Article ID 2248731, 1-15.
Pastor, L. & Veronesi, P. (2009). Learning in financial markets. Annual Review of Financial Economics, 1(1), 361-381.
Pastor, L. & Stambaugh, R., (2003). “Liquidity risk and expected stock returns”, Journal of Political Economy, 111, 642– 685.
Ramazani Zare, M. H., Arabzadeh, M., Namaki, A. & Alipour, M. (2023). Investigating the Factors Governing the Informativeness of Stock Prices Using the DEMATEL Approach. Financial Research Journal, 25(2), 343-368. (in Persian)
Ramshe, M., Izadinia, N. & Yadegari, S. (2012). Forecasting the direction of stock return changes based on trading volume using the Probit model for companies listed on the Tehran Stock Exchange. Journal of Accounting and Social Interests, 4(4), 119-133.
(in Persian)
Shoorvarzy, M. & Pahlavan, R. (2010). The effect of Firm Size on Earnings smoothing. Management Researches, 87, 69-80. (in Persian)
Sistani, Y., Kia, B., Ahmadi, A. & Rabie, K. (2023). Investigating the effect of volume shock on abnormal stock returns of companies listed on the Tehran Stock Exchange. Islamic Economic & Banking, 11 (41), 229-251. (in Persian)
Slovik, P. (2010). Market uncertainty and market instability. IFC Bulletin, 34.
Talaneh, A. R., Mahmoodi, M. & Sharafy, K. (2013). The Informational Content of Abnormal Trading Volume of Shares Listed at Tehran Stock Exchange. Financial Research Journal, 15(1), 1-16. (in Persian)
Wen, W. & Feng, X. (2023). Multiple large shareholders and abnormal stock trading halts. China Journal of Accounting Studies, 11(4), 795-825.
Williams, Ch. D. (2015). Asymmetric responses to earnings news: a case for ambiguity. The Accounting Review, 90(2), 785-817.
تحقیقات مالی
دوره 27، شماره 3
1404
صفحه 632-659

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار